ในปี 2568 แม้ว่าโลกจะผ่านพ้นช่วงวิกฤตโรคระบาดโควิด-19 มาแล้วหลายปี แต่ไวรัสโคโรนา (Coronavirus) ก็ยังคงกลายพันธุ์และพัฒนาอย่างต่อเนื่อง หนึ่งในสายพันธุ์ที่ได้รับความสนใจในขณะนี้คือ XBB.1.16 ซึ่งมีลักษณะเฉพาะที่คนรุ่นใหม่ควรทราบเพื่อป้องกันตนเองและสังคม
โควิดสายพันธุ์ใหม่ชื่อว่า XBB.1.16 หรือมีชื่อเล่นว่า “Arcturus” เป็นสายพันธุ์ย่อยที่เกิดจากการผสมกันของโอมิครอนหลายสายพันธุ์ย่อย ซึ่งมีความสามารถในการแพร่กระจายสูงและหลบเลี่ยงภูมิคุ้มกันได้ดีขึ้น
XBB.1.16 คืออะไร?
XBB.1.16 เป็นหนึ่งในสายพันธุ์ลูกของกลุ่มโอมิครอน ซึ่งพัฒนาขึ้นจากการรวมตัวของสายพันธุ์ย่อย BA.2.10.1 และ BA.2.75 แม้จะยังไม่มีหลักฐานชัดเจนว่าสายพันธุ์นี้รุนแรงกว่าสายพันธุ์อื่น แต่สิ่งที่น่ากังวลคือความสามารถในการแพร่เชื้อที่รวดเร็วกว่าเดิมถึง 1.5–2 เท่า
องค์การอนามัยโลก (WHO) ได้จัดให้ XBB.1.16 อยู่ในกลุ่ม “สายพันธุ์ที่ต้องจับตา” (Variant Under Monitoring) ตั้งแต่ช่วงเมษายน 2566 เนื่องจากพบว่ามีการระบาดในวงกว้างในหลายประเทศ เช่น อินเดีย สหรัฐฯ และไทย
อาการที่ควรระวัง
อาการของผู้ติดเชื้อ XBB.1.16 อาจคล้ายกับโควิดสายพันธุ์เดิม แต่มีลักษณะเฉพาะที่ควรสังเกต ได้แก่
อาการทางตา: ตาแดง เยื่อบุตาอักเสบ มีขี้ตาเหนียว หรือเปลือกตาอักเสบ
อาการทั่วไป: ไข้สูง ไอ เจ็บคอ น้ำมูกไหล สูญเสียการรับรสและกลิ่น มีผื่นขึ้น
หากมีอาการดังกล่าว ควรตรวจ ATK และหลีกเลี่ยงการสัมผัสกับผู้สูงอายุหรือผู้ที่มีโรคประจำตัว
สิ่งที่โดดเด่นและแตกต่างจากสายพันธุ์อื่นคือ อาการตาแดงหรือเยื่อบุตาอักเสบ ซึ่งพบได้ในบางราย โดยเฉพาะในเด็ก อาจมีอาการเคืองตา ขี้ตาเหนียวร่วมด้วย แต่ยังไม่ถือว่าเป็นอาการหลักของทุกกรณี
วิธีป้องกันตนเอง
การป้องกันโควิดสายพันธุ์ XBB.1.16 สามารถทำได้ดังนี้
- ฉีดวัคซีน: รับวัคซีนเข็มกระตุ้น (Booster) ทุก 1 ปี เพื่อเสริมภูมิคุ้มกัน
- สวมหน้ากากอนามัย: โดยเฉพาะในที่สาธารณะหรือพื้นที่แออัด
- ล้างมือบ่อยๆ: ด้วยน้ำและสบู่ หรือเจลแอลกอฮอล์
- หลีกเลี่ยงการสัมผัสตา: เพื่อป้องกันการติดเชื้อทางเยื่อบุตา
- ตรวจ ATK: เมื่อมีอาการป่วย และพักผ่อนให้เพียงพอ
กลุ่มเสี่ยงที่ควรระวัง
กลุ่มที่มีความเสี่ยงสูงต่อการติดเชื้อและอาการรุนแรง ได้แก่:
1. ผู้สูงอายุ 60 ปีขึ้นไป
2. ผู้มีโรคประจำตัว เช่น เบาหวาน โรคหัวใจ โรคปอดเรื้อรัง
3. หญิงตั้งครรภ์
4. ผู้ที่ไม่เคยติดเชื้อโควิดมาก่อน หรือไม่ได้รับวัคซีน mRNA
5. ผู้ที่รับประทานยากดภูมิคุ้มกัน
สำหรับกลุ่มเหล่านี้ ควรเข้ารับวัคซีนเข็มกระตุ้นและปรึกษาแพทย์หากมีอาการผิดปกติ
สถานการณ์ในไทย
ในประเทศไทย พบว่าสายพันธุ์ XBB.1.16 เริ่มเข้ามามีสัดส่วนเพิ่มขึ้นเรื่อยๆ โดยเฉพาะในช่วงเดือนกันยายน–พฤศจิกายน 25666 ซึ่งคิดเป็นประมาณ 15–20% ของผู้ติดเชื้อที่ตรวจสายพันธุ์ อย่างไรก็ตาม ผู้ป่วยส่วนใหญ่มีอาการไม่รุนแรง และสามารถพักรักษาตัวที่บ้านได้
สรุป
โควิดสายพันธุ์ XBB.1.16 เป็นภัยคุกคามที่ไม่ควรมองข้าม โดยเฉพาะสำหรับคนรุ่นใหม่ที่มีการเคลื่อนไหวและสัมผัสกับผู้คนจำนวนมาก การรู้เท่าทันและปฏิบัติตามมาตรการป้องกันอย่างเคร่งครัด จะช่วยลดความเสี่ยงและควบคุมการแพร่ระบาดได้อย่างมีประสิทธิภาพ กรณีที่ต้องการปรึกษาเภสัชและรับยาใกล้บ้าน สามารถปรึกษา Medcare ร้านยาออนไลน์ 24 ชั่วโมง รับคำปรึกษากับเภสัชกรมืออาชีพผ่าน LINE Mini App ได้ทันที เพื่อให้คุณมั่นใจวิธีการใช้อย่างถูกต้องและปลอดภัย